Σήμερα φιλοξενώ στην σελίδα μου την συγγραφέα ποιήτρια κυρία Νίκη Σκουτέρη.
Καλώς ήρθες!
1. Τι σημαίνει για σένα λέξη ποίηση. Πώς την ορίζεις εσύ με βάση τη δική σου αισθητική και εμπειρία;
Ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία στην υπέροχη σελίδα σας. Έχω πει και άλλες φορές ότι ποίηση είναι η τέχνη του λόγου, η στιγμή που ανασαλεύεται η ψυχή και πυροδοτείται από την έμπνευση, εξωτερικεύοντας συναισθήματα, ανάγκες , διαθέσεις, πειθαρχώντας σε έναν ανώτερο σκοπό. Η ποίηση είναι ομορφιά, χαρά, ζωή. Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες είπε πως «Ποίηση είναι η έκφραση του ωραίου, διαμέσου λέξεων περίτεχνα υφασμένων μεταξύ τους» και η ρήση του αυτή με βρίσκει σύμφωνη. Έχω πει και άλλες φορές πώς κάτι που αποτυπώνεται στο χαρτί με αγάπη, δέος, τόλμη, με στίχους περίτεχνα υφασμένους μεταξύ τους, αποτελεί τρισήλια μέθεξη λόγου και ψυχής.
2. Ανήκεις στον κύκλο των ποιητών . Η ποίηση αποτελεί όντως την ανώτερη βαθμίδα λογοτεχνικής παραγωγής; Γιατί θεωρείται η κορωνίδα της λογοτεχνίας;
Προσωπικά αν και έχω γράψει ποίηση και έχω λάβει βραβεύσεις για ποιήματά μου δεν αποκαλώ τον εαυτό μου ποτέ ποιήτρια. Εν τούτοις, αρκετοί ομότεχνοι φίλοι και γνωστοί με αποκαλούν ποιήτρια και από τη στιγμή που έχω εκδώσει δύο βιβλία ποιητικών συλλογών δικαίως αναφέρετε ότι ανήκω στον κύκλο των ποιητών. Αν και θεωρώ ότι οφείλω να προσφέρω αρκετά στην ποίηση. Η ποίηση είναι η παλαιότερη γλωσσική τέχνη μας, το αρχαιότερο λογοτεχνικό είδος. Κι αυτό διότι ο άνθρωπος πρώτα ανάπτυξε την ομιλία του και κατόπιν τη γραφή. Πολύ πιο εύκολα αποστήθιζε ένα τραγούδι, έναν μύθο, ένα ύμνο, σε συνδυασμό με την μουσική και το χορό, προτού ανακαλύψει την γραφή. Με την ποίηση συμβαίνει κάτι μαγικό. Πέρα από το ότι μπορεί «να εκφράζει μια συγκεκριμένη ψυχική κατάσταση» όπως έχει επισημάνει ο Πολ Βαλερί, μπορεί να είναι ακόμη κι «ένα λεκτικό τεχνούργημα που πρέπει να κατασκευαστεί εξίσου δεξιοτεχνικά και στέρεα με ένα τραπέζι ή μια μοτοσυκλέτα» όπως χαρακτηριστικά έχει υποστηρίξει ο Γ.Χ. ΄Ωντεν. Η ποίηση έχει ρυθμό και μέτρο, είναι πιο καλλιτεχνική, εντυπωσιακή και ελκυστική από την πεζογραφία, συνδυάζει ομιλία και όραση κατά τρόπο που το πρόσωπο που το διαβάζει να μπορεί να μεταφερθεί σε μια εναλλακτική κατάσταση επίγνωσης. Στην ποίηση οι λέξεις βιώνονται όχι μόνο ως σημαίνοντα αλλά και ως σημαινόμενα. Αποκτούν ένταση, κρύβουν συμβολισμούς και πολλαπλά νοήματα, δεν υπάρχει μόνο μία αρχή και τέλος. Ακόμη και τα σημεία στίξης που ένας ποιητής χρησιμοποιεί βοηθούν στη ροή, στην ευφράδεια του λόγου, στη διατήρηση ενδεχομένως της ισορροπίας και της μορφής του ποιήματος. Μπορεί ακόμη σε αυτό να υπάρχει ρίμα, μέτρο, μουσικότητα, ελεύθερος στίχος. Για όλους αυτούς τους λόγους που προανέφερα θεωρώ ότι η ποίηση είναι η κορωνίδα της λογοτεχνίας.
3. Η τελευταία σου ποιητική συλλογή με τίτλο "Τριώνυμο ερώτων" από τις εκδόσεις Κούρος. Μίλησέ μας για το έργο σου;
Πρόκειται για μια συλλογή ποίησης που περιλαμβάνει 68 ποιήματα. Μέσα σε αυτά υπάρχουν και κάποια πεζοποιήματα, που οδηγούν τον αναγνώστη κάθε φορά σε μια διαφορετική μεταβατική κατάσταση και μετεξέλιξη του έρωτα. Αναφέρεται στην αναμέτρηση του υποκειμένου με τις βαθύτερες επιθυμίες της ψυχής και του σώματος. Την παράδοση σε έναν έρωτα ζωηφόρο, απόλυτο, ιδανικό, με συναισθηματική πληρότητα. Αλλά και τη θέση του Υποκειμένου απέναντι στον υπαρξιακό αυτό έρωτα, με τους προβληματισμούς του, τις αγωνίες του, τα λάθη του. Η ποιητική αυτή συλλογή περιλαμβάνει την αναμέτρηση με τον εσωτερικό αθέατο κόσμο του κάθε ερωτευμένου, τη λήψη αποφάσεων. Είναι η στιγμή που ο κάθε άνθρωπος επανεκτιμά τη ζωή του, τους ανθρώπους γύρω του, ενσαρκώνει τις μύχιες σκέψεις του και τολμά την οριστική απόφαση της λύτρωσης και της Ανάστασης της ψυχής του.
4. Ο τίτλος της ποιητικής σου συλλογής πώς προέκυψε; Με βάση ποιο έναυσμα ψυχής ή εμπειρίας δημιουργήθηκε η συγκεκριμένη ποιητική συλλογή;
Ότι τίτλο και να έβρισκα δεν ήμουν απόλυτα ικανοποιημένη. Συζήτησα τον προβληματισμό μου αυτό με μία φίλη μου, που έχει πολλή αγάπη στα μαθηματικά. Μου υπέδειξε τη φράση τριώνυμο και το πόσο είναι σημαντικά τα μαθηματικά στη ζωή του ανθρώπου. Με έπεισε κι έτσι βαφτίστηκε η νέα μου ποιητική συλλογή «τριώνυμο ερώτων». Και η εξήγηση είναι η εξής: Το τριώνυμο είναι μία εξίσωση δευτέρου βαθμού. Δηλαδή η εξίσωση που έχει έναν άγνωστο, το Χ (που είναι το ζητούμενο, ο έρωτας) και η επίλυσή της (της εξίσωσης), οδηγεί σε δύο λύσεις, που είναι οι ερωτευμένοι ή η έκβαση του έρωτά τους. Μιλώντας πάντα με μαθηματικούς όρους, το μαθηματικό τριώνυμο, είναι ένα γινόμενο παραγόντων, όπως άλλωστε και ο Έρωτας. Η λύση ενός τριωνύμου στα μαθηματικά, όπως μου εξήγησε και η φίλη μου, ενδέχεται να οδηγήσει και σε μία μηδενική λύση, αυτή του Μη Έρωτα ή αλλιώς σε έναν ανεκπλήρωτο έρωτα. Βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα τη σύνδεση ενός μαθηματικού όρου, με το περιεχόμενο της ποιητικής συλλογής μου, όπως εγώ την είχα εμπνευστεί και αποτυπώσει στο χαρτί. Σύμφωνα με τον Πυθαγόρα “Πάντα κατ’ αριθμόν γίγνονται”. Τα μαθηματικά αποτελούν τη βάση για την κατανόηση της εξέλιξης και τη σύνδεσή μας με τη δημιουργία του κόσμου. Κι ο έρωτας δεν μπορεί να είναι έξω από αυτό. Όσον αφορά το δεύτερο ερώτημά σας το έναυσμα είναι ο ίδιος ο έρωτας. Έρωτας βιωμένος, έρωτας φίλων και γνωστών, οι εμπειρίες μου στο πέρασμα του χρόνου. Ο έρωτας είναι η κινητήριος δύναμη στη ζωή του ανθρώπου και δε θα μπορούσα να μην τον αποτυπώσω με την πένα μου.
5. Πώς ανακάλυψες την ποιητική πλευρά της ψυχής σου; Ήταν τυχαίο εύρημα ή ενδεχομένως πιεστική ανάγκη ή κατεύθυνση σου στα βάθη της;
Από μικρό παιδί θυμάμαι να κρατώ ένα τετράδιο και να γράφω ποιηματάκια, όπου ολοκλήρωνα την κάθε σελίδα στολίζοντας το ποίημα με σχέδια. Προφανώς η ποιητική μου πλευρά έβγαινε από τα συναισθήματά μου τότε, γι’ αυτό κι εκφραζόμουν ποιητικά. Σίγουρα κατευθυνόμουν και στα βάθη της ψυχής μου προσπαθώντας να εκφράσω αυτά που ένιωθα τόσο στον εσωτερικό μου κόσμο, όσο και στον περιβάλλοντα χώρο μου. Μεγαλώνοντας άρχισα να διαβάζω ποίηση. Αυτό που θυμάμαι είναι το πόσο με εντυπωσίαζε η γραφή ενός ποιητή από κάποιον άλλο ή πολλές φορές προσπαθούσα να συλλάβω το νόημα που κρυβόταν σε αυτό.
6. Η ποίηση είναι διέξοδος ψυχής ; Πού οδηγεί άραγε στο φώς ή στο σκοτάδι ;Εσένα που σε κατευθύνει;
Ναι, η ποίηση είναι και διέξοδος ψυχής. Προτιμώ το φως που νικά το σκοτάδι. Πού παρόλο τις δυσκολίες, τα εμπόδια, τους προβληματισμούς και τις εσωτερικές αναζητήσεις, ο άνθρωπος στο τέλος κατορθώνει να αναδυθεί πιο ώριμος και σοφός! Αρκεί να το θέλει φυσικά.
7. Η ποίηση έχει ταυτιστεί στη σκέψη πολλών πως είναι δυσνόητη. Ποια η δική σου άποψη …
η ποίηση πρέπει να είναι περίτεχνη λόγου, συμβολισμών και νοημάτων ή απλή και κατανοητή σε γλώσσα και νοήματα;
Είναι γεγονός πως στην ποίηση ο δημιουργός χρησιμοποιεί εικόνες, σύμβολα, μεταφορές, αλληγορίες. Με τον τρόπο αυτό ο ποιητής δείχνει και εκφράζει την εμπειρία του ή τις επιθυμίες του, τα ασυνείδητα κίνητρα και συναισθήματά του. Με την εικονοπλασία, την αξιοποίηση συμβόλων, ενδεχομένως υπερρεαλιστικές, νοηματικές ή και λεκτικές αποτυπώσεις, μπορεί να αποκρύψει την ψυχή του ή να μην συμβάλει στην καθαρή εξομολογητική αποτύπωση των συναισθημάτων του, καλώντας έτσι τον αναγνώστη να αναστοχαστεί δημιουργικά στις εκφάνσεις της δικής του ζωής και των βιωμάτων και εμπειριών του, προκαλώντας αυτοσυνειδησία, συγκίνηση, θέλξη. Υπάρχουν όμως πολλοί αναγνώστες που αποφεύγουν την ποίηση για τους λόγους αυτούς. Λόγω του ότι μπορεί ο ποιητής να χρησιμοποιεί συμβολισμούς, δυσνόητες λέξεις, με αποτέλεσμα να χρειάζεται ο αναγνώστης και λεξικό για να τις ερμηνεύσει. Πολλές φορές ένα ποίημα σε γλώσσα απλή και κατανοητή ίσως να εντυπωσιάσει περισσότερο τον αναγνώστη. Κι αυτό διότι μπορεί να υπάρχει αμεσότητα, η δομή του στίχου να είναι πιο οριοθετημένη και απλή, να βγάζει «νόημα» πιο εύκολα μέσα από τη μεταφορικότητα που προσφέρει το ποίημα. Είναι σημαντικό στο τι αναγνωστικό κοινό θέλει να απευθυνθεί ένας ποιητής. Η επιτυχία ενός ποιήματος ίσως έχει να κάνει και με τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Οι Φρέντερικ Τέρνερ και Έρνστ Πέπελ υποστηρίζουν την αξιοσημείωτη αρμονία μεταξύ της ποίησης και του ανθρώπινου νευρικού συστήματος. Έτσι, άλλοι αναγνώστες μπορεί να προτιμούν μια ποίηση πιο περίτεχνη και άλλοι μια πιο απλή και κατανοητή σε γλώσσα και νοήματα.
8. Διαβάζεις ξένη ή Ελληνική ποίηση; Και ποιός είναι ο αγαπημένος σου ποιητής ή ποιήτρια και γιατί;
Διαβάζω περισσότερο ελληνική ποίηση. Αγαπημένοι μου ποιητές είναι ο Γιάννης Ρίτσος, ένας από τους σημαντικότερους νεοέλληνες ποιητές του εικοστού αιώνα, ιδεολόγος με αγάπη στην ελευθερία, στην αξιοπρέπεια, στην ειρήνη, στην αδερφοσύνη, στη δικαιοσύνη, στον άνθρωπο. Εξίσου αγαπημένος είναι και ο Οδυσσέας Ελύτης, ο ποιητής του Αιγαίου, μέλος της λογοτεχνικής γενιάς του ’30. Πολυβραβευμένος, ανανεωτής της ελληνικής ποίησης, με ιδιαίτερο ύφος λυρικό και εθνικό. Με αγάπη για τον ελληνισμό και την παράδοση. Αυτός όμως που με συγκινεί περισσότερο είναι ο Κώστας Καρυωτάκης, ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές της γενιάς του 1920. Με έντονες πνευματικές και εσωτερικές αναζητήσεις, εκφραστής της παρακμής, της ματαιότητας. Χαρακτηριζόταν από την ευθύτητα του λόγου του, την ειρωνική του διάθεση. Η πένα του μετουσίωνε το παράδοξο, το παράλογο, το μη αποδεκτό , προσδίδοντας ευαισθησία με τη σκέψη του, έχοντας μια ειρωνική, ρεαλιστική, σατιρική οπτική των ελληνικών και ιστορικών γεγονότων. Από γυναίκες ποιήτριες με εκφράζει η Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ. Η ποίησή της συγγενεύει με τις ποιήτριες της Γενιάς του 1970. Αυτό που είναι σημαντικό για μένα είναι το ότι έθεσε με το έργο της το ζήτημα της γυναικείας ταυτότητας και αναδείκνυε τη γυναικεία συνείδηση και μια διαφορετική ως προς την επικρατούσα αντρική αντίληψη του ποιητικού λόγου.
9. Διάλεξε ένα ποίημα από την προσωπική σου συλλογή ως δώρο για την τέρψη των αναγνωστών και χάρισε το σε όλους μας.
Θα σας αφιερώσω το ποίημά μου με τον τίτλο «Αναπόληση»: Αυτή η ατελείωτη σιωπή σου με φως γεμίζει τους θυμαρώνες του παρελθόντος και ξαναζώ την ερωτοζάλη που μου πρόσφεραν τα φλογερά σου χείλη. Με άγγιζαν οι παλάμες σου κι ο παράδεισος μού επέστρεφε ηδονή ερωτική σωματοκύλισμα σε κόκκινο σατέν με αρώματα ζείδωρου ερωτισμού που η μνήμη κρατά φυλακισμένα, επιστρέφοντάς μου καρπούς τρυγημένους στη χαραυγή της ζήσης μου. Και μένω ν’ αναπολώ το περιβόλι της αγάπης σου!
Σε ευχαριστώ για την παρουσία σου στην σελίδα μου! Εύχομαι κάθε επιτυχία!
Κι εγώ σας ευχαριστώ για την ευγενική παραχώρηση της συνέντευξής μου. Να είστε πάντα δημιουργική κυρία Παπαναστασούλη. Ευχαριστώ και όλους τους αναγνώστες που θα αφιερώσουν από τον χρόνο τους για να με διαβάσουν.
Comments